आंतरराष्ट्रीय व रोमन संख्याचिन्हे | International and Roman numerals

 आंतरराष्ट्रीय व रोमन संख्याचिन्हे

 

आंतरराष्ट्रीय व रोमन संख्याचिन्हे

रोमन संख्याचिन्ह -   युरोपमध्ये  पूर्वी संख्यांना कॅपिटल रोमन अक्षरे वापरली जात होती  म्हणून संख्या लिहिण्याच्या या पद्धतीला रोमन संख्यालेखन पद्धती म्हणतात.
आंतरराष्ट्रीय अंक म्हणजेच इंग्रजी अंक होय.

रोमन संख्याचिन्हे	I	V	X	L	C	D	M
आंतरराष्टीय संख्याचिन्हे	1	5	10	50	100	500	1000

********************

रोमन संख्यालेखन कसे करावे ?

1)   X व  I  यापैकी एखादे चिन्ह दोन वेळा किंवा तीन वेळा एकापुढे एक लिहितात.  त्यांची बेरीज करून संख्या मिळतात

उदा.  1)  II = 1 + 1 = 2               

           2)   III  = 1 + 1 +1 = 3 

          3)  XX = 10 + 10 = 20     

          4)   XXX = 10+ 10+10 = 30

******************

2)   I आणि X  ही चिन्हे एकापुढे एक जास्तीत जास्त तीन वेळा लिहितात. 
   परंतु V हे चिन्ह एकापुढे एक लिहित नाहीत.

      III  = 1 + 1 +1 = 3 

      XXX = 10+ 10+10 = 30 

******************

3)  I  किंवा V  यापैकी एखादे चिन्ह मोठया संख्येच्या चिन्हाच्या उजवीकडे लिहिले, तर त्यांची किंमत मोठया संख्येच्या संख्येच्या किंमतीत मिळवली जाते.

उदा. 1)  VIII = 5+ 3 = 8             

          2)   VI = 5 + 1+ = 6

          3)  XIII = 10 + 3 = 13     

          4)   XXII = 20+ 2+ = 22

          5) XVI =10 +6 =16          

          6)   XVII =10+7=17

******************

4)   I हे चिन्ह V किंवा या चिन्हाच्या डावीकडे लिहितात तर त्याची किंमत V किंवाX च्या किंमतीतून वजा केली जाते. मात्र I हे चिन्ह V किंवा X च्या डावीकडे एकापेक्षा जास्तवेळा लिहित नाहीत.

उदा.  IV= 5 - 1 = 4    IX  =  10 - 1 = 9

******************

5)   20  पर्यंतच्या संख्या लिहिण्यासाठी प्रथम ती संख्या 10,5, व 1 अशा गटात विभागून वरील  नियमानुसार रोमन संख्याचिन्हे वापरून लिहितात.

जसे.  13 = 10 + 1 +1+1 = XIII    

         17 =  10 +5 + 2 =  XVII

******************

सोडविलेले उदाहरणे -

(1) 27 ही संख्या रोमन संख्याचिन्हात कशी लिहीतात ?

 (1) XVIII  (2) XXVII  (3) XXVIII  (4) VIII

स्पष्टीकरण च्या पुढील संख्या लिहिताना 10,5, 1 अशा गटात विभागणी करावी लागते.

उदा : XVIII (2) XXVII (3) XXVIII (4) VIII

म्हणून पर्याय (2) XXVII

******************

(2) LXII  ही संख्या आंतरराष्ट्रीय संख्या चिन्हात कशी लिहाल?

(1) 51 (2) 62 (3) 71 (4) 61

स्पष्टीकरण :  VII ची फोड केली असता

L=50, x=10, II=2म्हणजेच 50+10+2 = 62 म्हणजे

पर्याय (2) बरोबर असेल.

******************

(3) XXIX+XIX = ?

(1) 48   (2) 33    (3) 38    (4) 30

स्पष्टीकरण :   XXIX+ XIX= 29+19 = 48 म्हणजे पर्याय (1) बरोबर असेल.

******************

(4)  XVI + IX – IV + C = ? रोमन संख्या चिन्हानुसार (2018)

(1) 72     (2) 122    (3) 121    (4) 1022

स्पष्टीकरण :XXXXVII =10+7 =17

IX = 9, IV- 4 ; C= 100

 : XVI + IX-IV +C

= 16+9-4+ 100

= 25-4+100= 21+100=121

म्हणजे पर्याय क्र (3) बरोबर असेल.

ऑनलाईन चाचणी सोडविण्यासाठी खालील बटणावर क्लिक करा.