कालमापन | Measuring time 

कालमापन

■ तास, मिनिटे, सेकंद ही कालमापनाची एकके आहेत.

1 मिनिट = 60 सेकंद

1 तास  =   60 मिनिटे

पाव तास =  15 मिनिटे

अर्धा तास =   30 मिनिटे

पाउूण तास =  45 मिनिटे   

 ******************

■ घडयाळ वाचनाच्या पध्दती :

सव्वा वाजले =  1 वाजून 15 मिनिटे

दीड वाजले = 1 वाजून 30 मिनिटे

पावणे दोन वाजले  =  1 वाजून 45 मिनिटे

अडीच वाजले = 2 वाजून 30 मिनिटे

साडे तीन वाजले =   3 वाजून 30 मिनिटे

  ****************

■ 12 ताशी कालमापन पद्धती :

दुपारचे 12 वाजले म्हणजे मध्यान्ह झाली आहे असे म्हणतात.

दुपारी 12 पासून रात्री 12 पर्यंतच्या काळास मध्यान्होत्तर काळ (pm ) म्हणतात.

रात्री 12 पासून दुपारी 12 पर्यंतच्या काळाला मध्यान्हपूर्व काळ (am) म्हणतात.

सकाळचे 7 वाजून 40 मिनिटे ही वेळ मध्यान्हपूर्व 7 : 40 किंवा 7:40 am अशी दाखवतात, तर संध्याकाळचे 7 वाजून 40 मिनिटे ही वेळ मध्यान्होत्तर 7:40 किंवा7:40 pm  अशी दाखवतात.

  ****************

■ 24 ताशी कालमापन पद्धती :

या पद्धतीत दुपारी 12 च्या पुढे मध्यान्होत्तर 1 वाजला, (12 + 1 ) = 13  वाजले आहेत असे म्हणतात.  मध्यान्होत्तर 5 वाजले असता ( 12 + 5 ) = 17 वाजले आहेत असे म्हणतात.

 ****************

■ दुपारी बाराच्या पुढे माजणे :

13 म्हणजे माध्यान्होत्तर 1.

14 म्हणजे माध्यान्होत्तर 2.

15 म्हणजे माध्यान्होत्तर 3.

16 म्हणजे माध्यान्होत्तर 4.

24 म्हणजे रात्रीचे 12 हेच 00 असे दाखवतात.

नमूना प्रश्न :

 1 )   अनिलने 2 तास प्रवास रेल्वेने, 4 तास 35 मिनिटे प्रवास बसने व 1 तास 5 मिनिटे प्रवास मोटारगाडीने केला;   तर रेल्वे व मोटारगाडी यांच्यापेक्षा त्याने बसने किती अधिक प्रवास केला?

1)  5 तास 40 मिनिटे      2)  3 तास 5 मिनिटे   3 )  6 तास 35 मिनिटे    4) 1 तास 30 मिनिटे

स्पष्टीकरण :

					तास	मिनिटे
रेल्वेन केलेला प्रसास =					2
मोटार गाडीने केलेला प्रवास =				+	1	05
रेल्वे व मोटारागाडीचा एकूण प्रवास =					3	05
					तास	मिनिटे
बसने केलेला प्रवास =					4	35
रेल्वे व मोटारगाडीने केलेला प्रवास =				-	3	05
दोन्ही प्रवासातील फरक=					1	30

 ****************

पर्याय क्र. 4  हे अचूक उत्तर आहे.

2 ) 'सव्वा पाच वाजले'  म्हणजे किती वाजून किती मिनिटे झाली ?

1) 5 वा.25 मि.    2)  5 वा.15 मि.    3) 5 वा.45 मि.   4) 5 वा.20 मि.

स्पष्टीकरण :  1 तास = 60 मिनिटे, अर्धा तास = 30 मिनिटे व पावतास =  15 मिनिटे

सव्वा तास = एक तास + पाव तास

सव्वापाच वाजले =  5 वाजून 15 मि.

पर्याय क्र. : 2 हे अचूक उत्तर आहे.